Greece. Brand New?

Ομιλία του Γιώργου Αναστασιάδη στην ημερίδα "Μια Συνεκτική Αναπτυξιακή Προοπτική της Ελλάδας Απέναντι στην Κρίση" του Ευρωπαϊκού Κέντρου Αριστείας Jean Monnet του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, που έγινε τη Δευτέρα, 2 Ιουλίου 2012

Ελλάδα: Μια ισχυρή χώρα προέλευσης για τα brands

Άρθρο μου από το λεύκωμα Brands4Greece (12/2012)

Μαύρο Χρυσάφι

Κάποιοι Έλληνες καταφέρνουν να παράγουν μαύρο χαβιάρι της υψηλότερης δυνατής ποιότητας

Μια εξαιρετική συνεντευξη της κυρίας Ελένη Γλύκατζη-Αρβελέρ

Την συνέντευξη έδωσε η κυρία Ελένη Γλύκατζη-Αρβελέρ στις 18/10/2012 στην κυρία Ευαγγελία Κακλειδάκη, στο maga.gr, από το οποίο και αναδημοσιεύεται.

Made in Greece σε 12 Βήματα

Μια σειρά άρθρων μου για το πώς θα χτίσουμε στην Ελλάδα διεθνή brands

10.12.12

Επιτυχία: Κληρονομική ή επίκτητη;


Του Γιώργου Αναστασιάδη, δημοσιεύθηκε στο Μarketing Week, τεύχος 1372,  02/02/2012, στήλη Brand Forward  

Διάβασα, αρκετά καθυστερημένα είναι αλήθεια, το Outliers, το τελευταίο bestseller του Malcolm Gladwell, διάσημου ήδη από το θρυλικό Tipping Point. Το βιβλίο πραγματεύεται τα αίτια που κρύβονται πίσω από περιπτώσεις μεγάλων επιτυχιών. Συνήθως, όταν προσπαθούμε να εξηγήσουμε την επιτυχία κάποιων ανθρώπων, εστιάζουμε στην υψηλή ευφυΐα και στα προσωπικά χαρακτηριστικά τους. Αντιθέτως, ο Gladwell, ισχυρίζεται πως πρέπει να παρατηρούμε άλλους παράγοντες, όπως το κοινωνικό περιβάλλον τους, η κουλτούρα και η γενιά στην οποία ανήκουν. Γράφει χαρακτηριστικά πως "Η επιτυχία δεν είναι τυχαία. Συμβαίνει σε συγκεκριμένο, ισχυρό και προβλέψιμο, σετ συνθηκών και ευκαιριών". Κατόπιν εξετάζει ποιες είναι αυτές, βασιζόμενος σε μια σειρά από αληθινές ιστορίες επιτυχίας, όπως από αυτές του Bill Gates, των Beatles ή της Korean Air. 
Σας δίνω 5 βασικά σημεία:
-Ένα ΙQ 120 είναι αρκετό. Πάνω από αυτό μπαίνουν στο παιχνίδι άλλα στοιχεία - με τον ίδιο τρόπο που από ένα ορισμένο ύψος και πάνω άλλα είναι τα στοιχεία που καθορίζουν πόσο καλός παίκτης μπάσκετ μπορεί να γίνετε.
-Οι οικογενειακές συνθήκες είναι κρίσιμος παράγοντας. Στη μεσαία τάξη τα παιδιά μεγαλώνουν με εφόδια, με εργαλεία, και κυρίως, με την ελευθερία να πετύχουν και την αίσθηση ότι μπορούν να τα καταφέρουν.
-Η καταγωγή, η κουλτούρα, η θρησκεία, επίσης. Οι Ασιάτες π.χ. έχουν συνηθίσει στην πολύ σκληρή δουλειά επειδή προέρχονται από την κουλτούρα της καλλιέργειας ρυζιού που απαιτεί πολύ περισσότερη εργασία από ό, τι οι συνήθεις Ευρωπαϊκές καλλιέργειες - 3000 ώρες εργασίας το χρόνο αντί για 1200. Από την άλλη πλευρά όμως τείνουν να σέβονται τόσο πολύ τις αρχές και τους ανωτέρους τους που δεν παίρνουν ποτέ πρωτοβουλία. Η Korean Air ξεπέρασε το κάκιστο ιστορικό ασφαλείας που την αντιπροσώπευε  μόνο όταν έφερε στην διοίκηση κάποιον δυτικό ο οποίος φρόντισε ώστε όλοι οι πιλότοι να προαχθούν σε Partners.
-Περάστε τουλάχιστον 10.000 ώρες σε κάτι για να γίνετε πάρα πολύ καλός - όπως ο Bill Gates που ναι μεν το έκανε επειδή είχε την, σπάνια για εκείνη την εποχή, πρόσβαση σε έναν υπολογιστή, αλλά και επειδή ήταν πραγματικός «geek».
-Τελικά, η επιτυχία δεν είναι αποτέλεσμα ταλέντου και ειδικών ικανοτήτων. Βασίζεται  στις ευκαιρίες που έχει κανείς και στις συνθήκες που βρίσκει, συνδυασμένες με σκληρή δουλειά, επιμονή και  πειραματισμό.
Πιθανόν να ακούγονται τετριμμένα. Αλλά τελικά, σε έναν κόσμο που τα πάντα μετρούνται με βάση την επιτυχία, ένα βιβλίο που μας βοηθά να την διευκολύνουμε είναι χρήσιμο. Και το συγκεκριμένο είναι και ιδιαίτερα καλογραμμένο και απολαυστικό.  

3.12.12

Citizenship Branding


Του Γιώργου Αναστασιάδη, αναδημοσιεύθηκε από το Μarketing Week, τεύχος 1371,  19/01/2012, στήλη Brand Forward 

Πολλά έχουν γραφτεί για την Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη (EKE) και την αξία που μπορεί να δημιουργήσει για την κοινωνία. Σύμφωνα με τον παλιό τρόπο σκέψης, οι επιχειρήσεις θα πρέπει να προσδιορίζουν περιοχές κοινωνικής δραστηριοποίησης που δεν συνδέονται με το brand τους ώστε να αποφευχθεί η δημιουργία της εντύπωσης ότι προσπαθούν να έχουν ίδια οφέλη.  Είναι προφανές ότι οι δραστηριότητες εταιρικής κοινωνικής ευθύνης αξιολογούνται πρωταρχικά με βάση τα οφέλη που δημιουργούν για την κοινωνία. Κατά τη γνώμη μου όμως δεν πρέπει να παραγνωρίζεται η σημαντική αξία που μπορούν να δημιουργήσουν και για την ίδια την επιχείρηση. Και εδώ είναι που επεισέρχεται το Citizenship Branding.
Το citizenship branding επιζητά να ευθυγραμμίζονται οι πρακτικές ΕΚΕ μιας επιχείρησης με το brand της. Για την ακρίβεια, οι εταιρικές πρακτικές να προκύπτουν από τις υποσχέσεις που δίνει το brand, από τις αξίες του, από την προσωπικότητά του. Σκεφτείτε το σαν μια προσπάθεια να ταυτιστεί το mission statement της εταιρείας με το brand proposition. Εφόσον συμβεί αυτό, τα οφέλη μεγεθύνονται και για τις δύο πλευρές. Ο σκοπός των ενεργειών ΕΚΕ γίνεται πιο εύκολα κατανοητός τόσο από την κοινωνία όσο και από τους εργαζόμενους στην εταιρεία, δημιουργώντας θετική προδιάθεση, συμμετοχή και, τελικά, πιο μακροχρόνια δέσμευση  και από τις δύο πλευρές. Παράλληλα, η επιχείρηση αξιοποιεί στις δράσεις ΕΚΕ τις βασικές γνώσεις και ικανότητες της, τα δίκτυά της, τις παραγωγικές της υποδομές, επιτυγχάνοντας αφενός οικονομίες και αφετέρου βελτιωμένη ποιότητα. Έτσι το παραγόμενο αποτέλεσμα είναι μεγαλύτερο και καλύτερο και άρα αυξάνονται τόσο η κοινωνική προσφορά όσο και η θετική εταιρική φήμη. Το brand της επιχείρησης με τη σειρά του γίνεται πιο πειστικό αναφορικά με τις υποσχέσεις που δίνει και τις αξίες που εκπροσωπεί και αποκτά ακόμα μεγαλύτερη ισχύ στο να συνεχίζει να δρα κοινωνικά επωφελώς. Η ανατροφοδοτούμενη ροή είναι προφανής και δίνει τη δυνατότητα στην επιχείρηση, κάνοντας το «καλό», να βελτιώνει συνεχώς τη θέση της και στην αγορά και στην κοινωνία.
Ζούμε μια πολύ ανταγωνιστική περίοδο όπου οι επιχειρήσεις ανταγωνίζονται όχι μόνο μεταξύ τους, αλλά και με το όλο και πιο μικρό πορτοφόλι του καταναλωτή. Σε αυτό το περιβάλλον η δημιουργία εμπιστοσύνης  θα προέλθει από όλα τα μέτωπα: την τιμή, την ποιότητα, το εύρος επιλογής και πλέον και τις αξίες. Τα τρία πρώτα απλά θα αποτελούν προϋποθέσεις εισόδου στην αγορά. Όμως η απαραίτητη προϋπόθεση για την προσέλκυση των όλο και πιο απαιτητικών νέων κοινών θα είναι η πίστη σε κοινές αξίες και πεποιθήσεις. 

23.11.12

Γιώργος Παπαγαπητός: Rebranding χρειάζονται οι Έλληνες


Πρωτοδημοσιεύθηκε στην Καθημερινή στις 29/04/2012,  


Ο Γιώργος Παπαγαπητός είναι ιδρυτής της εταιρείας Travel Dynamics International στη Νέα Υόρκη, η οποία ειδικεύεται στον πολιτιστικό τουρισμό. Ζει στις ΗΠΑ τα τελευταία πενήντα χρόνια και γνωρίζει όσο λίγοι τη ζημιά που υπέστη η χώρα μας από την υποτίμηση της εικόνας της.

«Δεν υπάρχει καμιά αμφιβολία ότι η Ελλάδα διαθέτει τεράστιο πνευματικό κεφάλαιο. Δεν είναι μονάχα αυτό. Πουθενά στον κόσμο, δεν μπορεί κανείς να βρει έναν τόπο που να συνδυάζει σε μικρή κλίμακα το ιστορικό βάθος, την όμορφη φύση και το ιδανικό κλίμα. Ομως, αν εξαιρέσουμε τα δύο τελευταία στρατηγικά πλεονεκτήματα που προσελκύουν συχνά τουρίστες, οι οποίοι μπορεί να μην ενδιαφέρονται για τον πολιτισμό, ποια είναι η σχέση των σύγχρονων Ελλήνων με το ένδοξο παρελθόν τους;

» Δυστυχώς παρουσιάζουμε αντιφατική εικόνα στους καλλιεργημένους και φιλομαθείς ξένους επισκέπτες που έρχονται να δουν από κοντά τα μνημεία της χώρας όπου γεννήθηκαν η δημοκρατία, η συμμετοχή των πολιτών στα κοινά, η αρετή για τον δημόσιο βίο, η φιλοξενία. Ιδιαίτερα μάλιστα όταν τα ξένα ΜΜΕ σε Ευρώπη και Αμερική παρουσιάζουν συνεχώς την εικόνα ενός κράτους που έχει πλήρως υποκύψει στη διαφθορά και επίσης δεν μπορεί να παράσχει ασφάλεια στους τουρίστες. Με τούτο δεν θέλω να πω ότι είμαστε ανάξιοι κληρονόμοι αυτού του πνευματικού κεφαλαίου, αλλά ότι ίσως εκπέμπουμε την αίσθηση πως ακόμα κι εμείς οι ίδιοι δεν έχουμε συνειδητοποιήσει την κολοσσιαία σημασία του, την ισχύ των αξιών που επηρεάζουν τον δυτικό πολιτισμό.

» Τι πρέπει να γίνει, λοιπόν; Αρκεί το rebranding για να ανακτήσουμε την εμπιστοσύνη των ξένων και ένα μεγαλύτερο τμήμα της παγκόσμιας τουριστικής πίτας; Αρκεί να αλλάξει η επικοινωνιακή στρατηγική, χωρίς να αλλάξει η ουσία; Οι χώρες δεν είναι εμπορικά προϊόντα που παίρνουν τα πάνω τους αν υιοθετήσεις νέα συσκευασία. Μετά 35 χρόνια προϋπηρεσίας στον τομέα του πολιτιστικού τουρισμού, πιστεύω ότι δεν χρειάζεται rebranding η χώρα, αλλά οι Έλληνες. Τι εννοώ; Οι νέες γενιές των Ελλήνων, οι τριαντάρηδες, σαραντάρηδες που είναι μορφωμένοι, κοσμοπολίτες, κοινωνικά ευαισθητοποιημένοι, επιχειρηματικά δραστήριοι, που έχουν όραμα και πείσμα, λείπουν από την “εικόνα” της Ελλάδας στο εξωτερικό. Υποεκπροσωπούνται. Κι όμως, υπάρχουν παντού στην ελληνική κοινωνία: είναι καλοί επαγγελματίες, συνειδητοποιημένοι πολίτες, αξιοπρεπείς άνθρωποι που πλήττονται οικονομικά αλλά παλεύουν. Δυστυχώς, στο ίματζ της χώρας επικρατούν οι ταραξίες, οι συνδικαλιστές, οι διεφθαρμένοι πολιτικοί. Αυτοί προβάλλονται από τα ΜΜΕ, αυτοί δίνουν τον τόνο, όχι το υγιές ανθρώπινο δυναμικό που πασχίζει αλλά δεν ακούγεται η φωνή του. Ταξιδιώτες που θέλουν να έρθουν αποθαρρύνονται φοβούμενοι βίαια περιστατικά, απεργίες, ταλαιπωρία.

» Η κρίση μας φέρνει αντιμέτωπους με αυτήν την πρόκληση. Θα καταφέρει η Ελλάδα να ξεδιπλώσει όλες τις πτυχές της; Να δείξει προς τα έξω το δυναμικό και πολλά υποσχόμενο πρόσωπό της, το οποίο –ναι– υπάρχει, αλλά είναι κρυμμένο. Θα μπορούσε να αναπτύξει τουριστικές, επιχειρηματικές, εκπαιδευτικές υποδομές που να στηρίζουν αυτό το ανανεωμένο προφίλ, το οποίο να αντανακλά τη δίψα για τη δημιουργία μιας καινούργιας κατάστασης, μακριά από τα παλαιά αποστήματα;

» Μια έξυπνη ιδέα θα ήταν, νομίζω, να δημιουργηθεί μια μη κερδοσκοπική οργάνωση εθελοντών, που να παρουσιάζει στους τουρίστες θετικά εγχειρήματα, την Ελλάδα των απλών ανθρώπων που αγωνίζονται για κάτι καλό: από ένα μικρό οινοποιείο, ένα πρότυπο σχολείο, μια φιλανθρωπική οργάνωση, μια επιχείρηση που έχει αγκαλιάσει την καινοτομία. Όχι μόνο αυτά. Φανταστείτε πόσο θα άλλαζε η άποψη ενός ξένου για εμάς αν είχε την ευκαιρία να μιλήσει με έναν δάσκαλο, έναν γιατρό, έναν εστιάτορα ακόμα και έναν συνταξιούχο. Όλοι είμαστε εν δυνάμει πρέσβεις αυτής της χώρας και όλοι μας μπορούμε να αντιστρέψουμε το κακό κλίμα. Η προσέγγιση πρέπει να είναι ανθρωποκεντρική, όχι ρηχά επικοινωνιακή».

http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_civ_2_29/04/2012_480210

24.10.12

8 Signs You've Found Your Life's Work


A great article by Amber Ray, published in Fast Company on October 16, 2012 

Wondering if the job you have now is "the one"--or just another stop on the way to something more fulfilling? Check out this list to know whether it's time to settle in or keep moving.
This month marks the nine-month anniversary of the most natural and obvious, most joyful and energizing decision of my life: to fully commit 100% to my life's work.
I've spent every day falling more madly in love with how I live my life and spend my time, the contributions I'm making to society, and the discomfort and growth that I feel each day.
My journey getting here was both arduous and enthralling. It was not at all straightforward. I had numerous experiences that collectively brought me here, teaching me what I'm capable of and showing me what does and does not resonate.
Though I've known for many years that my purpose is to unlock human potential, it took me some time to fully embrace my intuition, to figure out how to actualize this vision, and to build the courage to lean into my fears. (And it's still, and always will be, an ongoing learning process.)
I've made the mistake of plunging headfirst into a business commitment that wasn't fulfilling, spending more time trying to make it work than actually getting stuff done. I've felt red flags early on in a startup but waited nine months to listen to my intution. I've put off my own ideas to help others actualize their visions because it was less scary. Though I would relive my mistakes all over again in a second (and I believe making more mistakes helps you grow and gain confidence), I'd love to save you some time and energy along your journey.
Inspired by an article by MeiMei Fox about finding "the one" in love, and based on my own experiences and conversations with friends who are in love with how they work, live, and play, here are 8 signs you've found your life's work:
1. It doesn't feel like work.Your life's work is not a "job"--it's a way of living. Your work enables you to create the lifestyle you want for yourself and your lifestyle includes your work. You frequently stop and think to yourself, "Wait, am I seriously working right now?" You can hardly distinguish between work, play, and life--as they are all intertwined. In everything you do, you are constantly pursuing your vision of optimal living.
2. You are aligned with your core values. Your life's work is an extension of your beliefs and worldview. You live in integrity because what you do is in accordance with who you are. This alignment will inspire you to move a small mountain if that's what you have to do to realize your vision. Every day you work to manifest and actualize the world you imagine because by making it so, you'll make the world more alive, beautiful and well.
3. You are willing to suffer.Passion comes from the latin word 'pati,' which means 'to suffer.' Your life's work is less about following a passion and more about your willingness to suffer along the way. The journey will be immensly challenging at times. You'll be exposed to unexpected challenges and setbacks and you may endure hardship, rejection, and sacrifice. These roadblocks will motivate you. In fact, you see the short-term pain and discomfort as tremendous opportunities for learning, growth and depth; they're critical to appreciating the beautiful and joyous moments.
4. You experience frequent flow.You naturally and often fall "in flow," deeply immersed by your work and the present moment. At 1:13 p.m. you realize five hours have gone by since you looked at the clock last. Or, you look up and realize it's 12:21 a.m. and your instinct is to keep creating. Flow isn't something you have to force; it just happens.
5. You make room for living.Your work provides you the ability to live fully and enjoy life. Though you feel captivated and enthralled by your work, you make room for healthy routines like fitness, connection, spontaniety, and play. These activities re-energize and enable you to live a holistically fulfilling life.
6. Commitment is an honor.When you discover your life's work, the question of commitment is easy. There is no hestitation or analyzation as to whether or not the work is right for you. Your heart says yes. Your mind says yes. Your body says yes. Commitment to your work feels like breahting. You cannot imagine spending your time dedicated to any other purpose.
7. The people who matter notice."You look vibrant!" and "I've never seen you so healthy and happy!" and "This is without question what you're meant to be doing!" are among the comments you may hear from the people closest to you when you're on the right path. It's important to note that these people who care for you deeply may also be the first to question and worry in the early stages. But, once you are thriving, they'll notice and lovingly support your efforts.
8. You fall asleep exhausted, fulfilled, and ready for tomorrow.You go to sleep each night grateful for the day. You know you're on the right path, you gave the day your all, and you can't wait to do it all over again tomorrow. This is your life and you cannot imagine living it any other way.
Amber Rae is Founder & CEO of The Bold Academy, a life accelerator designed to help you lead the life you were meant to lead. Applications for Bold Academy San Francisco are now open. For more on Amber, check out her blog or follow her on Twitter.

19.10.12

Μια εξαιρετική συνεντευξη της κυρίας Ελένη Γλύκατζη-Αρβελέρ


Την συνέντευξη έδωσε η κυρία Ελένη Γλύκατζη-Αρβελέρ στις 18/10/2012  στην κυρία Ευαγγελία Κακλειδάκη,  στο maga.gr, από το οποίο και αναδημοσιεύεται. 


Οι Γάλλοι μου λένε “έχετε ένα μοτέρ τέλειο, αλλά με ένα σασί…” Ευτυχώς που το μοτέρ κάτι κάνει ακόμα στα 86 μου χρόνια.
Είστε ένα σπουδαίο παράδειγμα Ελληνίδας που τα κατάφερε μακριά από την Ελλάδα. Λέγεται ότι οι Έλληνες επιστήμονες διαπρέπουν στο εξωτερικό ενώ δυσκολεύονται εντός των συνόρων.
Αυτό είναι ψέμα. Οι Έλληνες επιστήμονες διαπρέπουν στο εξωτερικό όσο και οι υπόλοιποι, γιατί μπαίνουν σε ένα κύκλωμα το οποίο διαθέτει όλα τα νέα τεχνικά μέσα. Με καθηγητάδες που τους σέβονται και δεν τους δίνουν μόνο ένα βιβλίο να διαβάσουν. Διαπρέπουν όπως και όλα τα άλλα παιδιά.
Μην ξεχνάτε ότι άλλοι λαοί έχουν κατακτήσει περισσότερα βραβεία από εμάς. Δεν μιλώ για βραβεία λογοτεχνίας, μιλώ για βραβεία επιστημονικά. Εμείς, για παράδειγμα, δεν έχουμε κανένα επιστημονικό βραβείο Νόμπελ.
Λέμε συχνά ότι η “πατρίδα τρώει τα παιδιά της”, ισχύει αυτό;

Όχι αυτό δεν ισχύει. Πρέπει να πάρουμε τα πράγματα από την αρχή. Η Ελλάδα έχει μία ιστορία τέτοια που επιβάλλει στους Ελληνες να είναι ναι μεν απόγονοι των ένδοξων αρχαίων, αλλά και να παραδειγματίζονται από αυτούς. Εμείς όμως, το μόνο που επιδιώκουμε είναι να είμαστε “απόγονοι” και αυτό μας αρκεί.
Δεν ρωτήσαμε ποτέ ποιός έδωσε τον ηλεκτρισμό… Δεν μπορώ να πω ότι η Ελλάδα τρώει τα παιδιά της, απλώς η Ελλάδα είναι ένας μικρός τόπος, που με δυσκολία προσπαθεί να ορθοποδήσει, άρα και τα παιδιά της μαζί.


Σκεφτήκατε ποτέ να επιστρέψετε και να εργαστείτε στην Ελλάδα;

δεν θα ήμουν ούτε βοηθός πανεπιστημίου στην Ελλάδα

Ποτέ. Στο Παρίσι έχω την οικογένειά μου. Εκεί βρίσκεται όλη μου η σταδιοδρομία. Εξάλλου με τη γλώσσα που έχω και με τις αλήθειες που θέλω να λέω – και δεν μπορώ παρά να τις λέω -, δεν θα ήμουν ούτε βοηθός πανεπιστημίου στην Ελλάδα. Αν έλεγα π.χ. ότι είναι σκάνδαλο να έχουν ένα και μόνο σύγγραμμα οι φοιτητές, ποιός καθηγητής του οποίου θα είναι αυτό το σύγγραμμα, θα με ψήφιζε για να γίνω κάτι; Κανένας.
Για αυτό λέω ότι οι Έλληνες όταν βγαίνουν έξω γίνονται πραγματικά καλοί επιστήμονες. Εκεί βρίσκονται σε ένα χώρο ο οποίος είναι πρόσφορος για την επιστήμη και για την έρευνα. Εδώ δεν είναι.
Κάποτε υπήρξα πρόεδρος της επιτροπής Ηθικής για τις Επιστήμες. Με ρωτούσαν οι Έλληνες δημοσιογράφοι, “μα γιατί κυρία Αρβελέρ δεν υπάρχει εδώ μία επιτροπή τέτοιου είδους;” και τους απαντούσα “υπάρχει επιστήμη;” – πρώτον -, μετά σταματάω και λέω “υπάρχει ηθική;”. Μπορεί να μην είναι αλήθεια, αλλά ήταν μία ατάκα σε δημοσιογράφους οι οποίοι με ενοχλούσαν.

Οι Έλληνες θεωρούν ότι πρέπει οπωσδήποτε τα παιδιά τους να πάρουν ένα πτυχίο. Ίσως έχετε ενημερωθεί ότι προτάθηκε πρόσφατα να αποτελεί και αυτό ακόμη το πτυχίο τεκμήριο για την εφορία. Από την άλλη βλέπουμε ότι οι πτυχιούχοι καταλήγουν άνεργοι.


αν αρχίσουν τα παιδιά και απεμπολούν τις επιθυμίες τους, θα γίνουν βλάκες
Αυτή η κατάσταση που περιγράφετε δεν είναι καινούρια. Στο τέλος του 19ου αιώνα ο Άμποτ, ο οποίος ήταν φίλος της Ελλάδας, έγραψε ότι οι Έλληνες έχουν το μεγαλύτερο ποσοστό σε σπουδαγμένους ανθρώπους που σπάνε χαλίκια στους δρόμους. Αυτό λοιπόν είναι παλιό φαινόμενο και ίσως φανερώνει αυτή την προσήλωση του Έλληνα στο καλύτερο, το οποίο είναι εφικτό μέσα από τη γνώση.
Αν μας μένει κάτι από την αρχαιότητα, είναι αυτή η προσκόλληση στο “γιατί” και στο να απαντάμε σε αυτό το “γιατί”. Αυτό αποτελεί την βάση για την προώθηση μίας γνώσης, επιστημονικής και όχι μόνο. Επομένως, είναι η καθημερινότητά μας. Ωστόσο το πανεπιστήμιο δεν δίνει επαγγελματικά εφόδια για να μπορέσουν αυτοί οι οποίοι έχουν τελειώσει τις σπουδές τους να τύχουν της ανάλογης επαγγελματικής αποκατάστασης. Για αυτό δεν θα μπορούσε να υπάρξει μεγαλύτερη βλακεία από το να παίρνουν φόρους από αυτούς τους ανθρώπους.
Ήμουν στο πανεπιστήμιο την εποχή που εισάγονταν 30 κορίτσια και 60 αγόρια, στο φιλολογικό ή στο αρχαιολογικό τμήμα, καθώς δεν υπήρχαν και άλλα. Στο φιλολογικό πήγαιναν όσοι ήθελαν να δουλέψουν κτλ. Στο αρχαιολογικό είχαμε φτάσει πολλοί λίγοι, καμιά εικοσαριά, και εκεί υπήρχαν όλα τα μεγάλα ονόματα. Όσοι ήταν γόνοι επιφανών αθηναϊκών οικογενειών ήταν στο αρχαιολογικό τμήμα, όπου ήμουν και εγώ. Λοιπόν, μου λέει μία μέρα ένας καθηγητής μου, ο μεγάλος αρχαιολόγος Οικονόμου, “βρε Γλύκατζη όλες ετούτες εδώ δεν έχουν ανάγκη να δουλέψουν. Αρχαιολόγος δεν μπορείς να γίνεις μέσα στις λάσπες, δεν πήγες στο φιλολογικό για να διδάξεις, τι θα απογίνεις;” Και απαντώ “κύριε καθηγητά, εγώ στη ζωή μου θα κάνω αυτό που θέλω να κάνω και για να επιβιώσω θα πουλώ λεμόνια στους δρόμους της Αθήνας”.
Στα παιδιά δεν μπορείς να πεις τίποτα άλλο από το να κάνουν αυτό που θέλουν, γιατί αν αρχίσουν και απεμπολούν τις επιθυμίες τους, το τι θέλουν να κάνουν από τα είκοσί τους χρόνια τους, θα γίνουν βλάκες και όλα τα -άκες που λένε στην Ελλάδα.

Πάνω σε αυτό που λέτε, έχετε δηλώσει ότι “όταν είσαι είκοσι χρονών τα βλέπεις όλα στραβά, γιατί αν τα δεις ίσια δεν θα έχεις κάτι να φτιάξεις”.

το να κάνεις κάτι με διαφορετικό τρόπο αποτελεί ένα προνόμιο
Αν είσαι νέος και δεν έχεις τίποτα να αλλάξεις, τότε τι θα συμβεί;
Μου λένε για παράδειγμα για τη ζωγραφική, ότι “αυτός είναι μεγάλος ζωγράφος και ζωγραφίζει ωραία πράγματα όπως ακριβώς τα κάνει η ίδια η φύση”. Εγώ λέω όχι! Αυτός είναι μικρός ζωγράφος, γιατί από τη στιγμή που υπάρχει η φωτογραφία δεν έχουμε πια ανάγκη από έναν ζωγράφο που μιμείται τη φύση. Πρέπει και η τέχνη να πηγαίνει κάπου αλλού. Πάντα κάπου αλλού. Και αυτό το “κάπου αλλού” ισχύει και για τη γνώση και για τον τρόπο ζωής και για όλα.
Λοιπόν, αν δεν είσαι έτοιμος να πας κάπου αλλού, τότε έχεις γεράσει. Αυτό το “αλλού” είναι που οι νέοι δεν πρέπει να ξεχάσουν ποτέ, και όταν λέω το “αλλού” δεν το λέω μόνο τοπικά και γεωγραφικά. Το να κάνεις κάτι με διαφορετικό τρόπο αποτελεί ένα προνόμιο, ένα νεανικό προνόμιο, και αυτό δεν πρέπει ποτέ να το ξεχνούν οι νέοι.

1984, Παρίσι 1 - Σορβόνη



Eίχαμε πρόσφατα την τύχη να φιλοξενήσουμε στο maga.gr μια συνέντευξη με τον διάσημο σκηνοθέτη Amos Gitai, ο οποίος είχε συνυπογράψει με άλλες διεθνείς προσωπικότητες τη δημόσια επιστολή “Είμαστε όλοι Έλληνες Εβραίοι”, που σκοπό είχε να καταδείξει το φαινόμενο του ρατσισμού στην Ελλάδα. Πώς νιώθετε εσείς;



αν είσαι ρατσιστής, έχεις χάσει την πρώτη ταυτότητά σου, την ανθρώπινη
Τον Μάη του ’68 που έγιναν οι μεγάλες αναστατώσεις στα πανεπιστήμια ήμουν καθηγήτρια. Περισσότερα από 45.000 παιδιά διαδήλωναν με το σύνθημα “Είμαστε όλοι Γερμανοί Εβραίοι”, γιατί είχε ειπωθεί για τον Ντανιέλ Κον-Μπεντίτ, “αυτός δεν είναι Γάλλος, είναι Εβραίος και Γερμανός”. Ξέρετε, δεν υπάρχει μόνο Ελληνική ταυτότητα. Υπάρχει πρώτα η πανανθρώπινη ταυτότητα και μετά έρχεται η εθνική ταυτότητα.
Αυτή την πανανθρώπινη ταυτότητα οι Έλληνες δεν μπορούν ακόμη να την αντιληφθούν. Δεν θέλω να πω ότι ποτέ δεν θα θελήσουν να την δουν, αλλά δεν θέλουν να την δουν ακόμη. Τι είσαι; Είσαι άνθρωπος; Γιατί αν είσαι ρατσιστής, έχεις χάσει την πρώτη ταυτότητά σου, την ανθρώπινη!
Φαίνεται ότι ακόμη είμαστε όλοι εναντίον της παγκοσμιοποίησης. Κι όμως, η παγκοσμιοποίηση έχει και ένα καλό, ότι δεν υπάρχει πια “ξένος”. Όταν συζούμε μέσα στο παγκόσμιο χωριό, είμαστε όλοι το ίδιο. Η παγκοσμιοποίηση σε κάνει να μην είσαι ρατσιστής, γιατί αν είσαι ρατσιστής δεν ανήκεις στο παγκόσμιο χωριό.
Έχετε μελετήσει όσο ελάχιστοι το Βυζάντιο, ένα μοντέλο πολυπολιτισμικότητας. Σας ενοχλεί που η Χρυσή Αυγή στην Ελλάδα φαίνεται να χρησιμοποιεί την Ελληνικότητα για να γίνει δημοφιλής;



να φτάνει μια οργάνωση να ξηλώνει πάγκους και να διώχνει κουλουρτζήδες, αυτά είναι αστεία πράγματα
Το Βυζάντιο ήταν πολυεθνικό όπως όλες οι αυτοκρατορίες. Δεν υπάρχει αυτοκρατορία που να μην υπήρξε πολυεθνική. Αυτό είναι κανόνας και πραγματικότητα. Άλλο Βυζάντιο και άλλο Ελλαδίτσα. Η “Ελληνικότητα” είναι όρος που πρώτος νομίζω ότι χρησιμοποίησε ο Κωνσταντίνος Τσάτσος στον διάλογό του με τον Σεφέρη. Τι θα πει ελληνικότητα;
Η Ελληνοσύνη κατά κάποιον τρόπο είναι μία απάντηση στην Ρωμιοσύνη. Δηλαδή, η Ρωμιοσύνη αποτελεί Βυζαντινή συνέχεια, στην οποία όλη η παράδοση, είτε αναφερόμαστε στην ορθοδοξία είτε στην ελληνογλωσσία, είτε ακόμη ακόμη στις παροιμίες και στα τραγούδια κτλ. έχουν συγκεκριμένη καταβολή. Εμείς αφήσαμε το Ρωμιός και πήραμε το Έλλην, γιατί η Ελλάδα είναι η μόνη χώρα που δεν απελευθέρωσε την κοιτίδα του γένους, την Πόλη. Αν βγάλεις την Πόλη, η ιστορία, δεν έχει έρεισμα, συνέχεια. Οπότε κάναμε το πήδημα, βάλαμε όλο το Βυζάντιο σε μια παρένθεση και κάναμε τον Περικλή τον άμεσο πρόγονό μας.
Η Αθήνα ένα λασποχώρι 8.000 σπιτιών, γίνεται το 1830 πρωτεύουσα – γιατί δεν μπορούσαμε να πούμε πρωτεύουσα την Πόλη. Έτσι πάθαμε τη μεγάλη σχιζοφρένεια. Να πηγαίνουν τα παιδιά στο σχολείο και να μαθαίνουν Όμηρο και Αντιγόνη, – άσχετα αν κανένας δεν μπορούσε να διαβάσει Όμηρο και Αντιγόνη -, αλλά και Θουκυδίδη και Ξενοφώντα. Και από την άλλη, γυρνούσαν στο σπίτι και ακούγαν “Παναγιώτης” ο μπαμπάς, “Μαρία” η μάνα και βλέπαν και το εικονοστάσι με όλες τις εικόνες αλλά δεν ξέραν τίποτα ούτε για τον Προκόπιο, ούτε για την Άννα Κομνηνή, ούτε για την Ατταλειάτη, για τον Ζωναρά, κ.α. Από τους Βυζαντινούς δεν γνώριζαν τίποτα. Ακόμη και για τον Αγιο Βασίλειο, τον Μέγα Βασίλειο, το μόνο που μαθαίναμε ήταν τα περί της παιδείας του. Η ρήξη της Ελληνικής συνέχειας τελέστηκε από το ίδιο το κράτος.


Έχουμε κάνει λοιπόν μία μεγάλη σύγχυση των πραγμάτων, της καθημερινότητας από τη μία μεριά, της παράδοσης και της ιστορίας από την άλλη. Η ιστορία είναι αυτό που λέμε, αυτογνωσία. Η παράδοση θα έπρεπε να είναι το στοιχείο που μας στηρίζει καθημερινά.
Στην καθημερινότητά μου όμως πρέπει να έχω και υγεία, παιδεία και ασφάλεια, εξασφαλισμένα από το κράτος. Όταν το κράτος δεν καταφέρνει να μου δώσει αυτά τα τρία πράγματα τότε γίνομαι Χρυσαυγίτης. Δηλαδή η αναποτελεσματικότητα στην απάντηση των καθημερινών αιτημάτων, οδηγεί πολιτικά στα άκρα. Καταλαβαίνω ότι η Ελλάδα δεν μπορεί να δεχτεί όλη τη μιζέρια του κόσμου, αλλά να φτάνει μια οργάνωση να ξηλώνει πάγκους και να διώχνει κουλουρτζήδες, αυτά είναι αστεία πράγματα.


Ο μορφωμένος άνθρωπος μπορεί να είναι ρατσιστής; Να πηγαίνει στα άκρα;

το χειρότερο από όλα είναι η ημιμάθεια
Εκκλησία, γονείς, πολιτεία, σχολείο, όλοι σου μιλάνε για Ελληνοσύνη, χωρίς να υπάρχει καμία εξελικτική ματιά στα πράγματα.
Από αυτή τη στιγμή και πέρα, “Έλλην εγώ …ο καλύτερος”, “ξένος εσύ, έξω από εδώ, τι έχεις να κάνεις σε αυτό τον τόπο των ένδοξων ονομάτων”, ή μαύρος, ή Εβραίος, ή μασώνος, ή ομοφυλόφιλος. Όλα αυτά γίνονται ένα τώρα, είναι οι συνομωσίες, ξέρετε. Και από την άλλη μεριά “δεν έχω να μάθω κάτι γιατί γεννήθηκα μαθημένος, ως Έλληνας, πολιτισμένος”.
Σκεφτείτε τι έκαναν οι Γερμανοί. Δεν υπάρχει ομπρέλα και ανάχωμα.
Το χειρότερο από όλα είναι η ημιμάθεια. Ήθος δεν είναι μόνο η παιδεία, υπάρχει και ένα ήθος δίπλα στο έθος, το οποίο σημαίνει και τον χώρο όπου ζεις. Ο Ισοκράτης είχε πει “Ἕλληνας καλεῖσθαι τοὺς τῆς παιδεύσεως τῆς ἡμετέρας παρά τοὺς τῆς κοινῆς φύσεως μετέχοντας”. Αλλά είπε και το άλλο που δεν μνημονεύουμε συχνά, “τῶν Ἑλλήνων ὄνομα πεποίηκε μηκέτι τοῦ γένους ἀλλὰ τῆς διανοίας δοκεῖν εἶναι”.
Δεν έχει σημασία από πού έρχεσαι, αλλά αυτό που έχεις στο μυαλό σου και το πού πηγαίνεις.


Ορισμένοι Ευρωπαίοι θεωρούν τους Γάλλους σωβινιστές.

Οι Γάλλοι αδιαφορούν. Εφόσον αδιαφορούν για τους πάντες και τα πάντα, μπορείς να τους πεις σοβινιστές, να τους πεις ό,τι θέλεις. Αλλά δεν άκουσα ποτέ στη Γαλλία κάποιον να διαμαρτυρηθεί “γιατί δεν μας αγαπάνε οι ξένοι;”.

Εσείς αντιμετωπίσατε πρόβλημα στη Γαλλία ως Ελληνίδα;

Γιατί ως Ελληνίδα; πρώτα ως γυναίκα! Μία μέρα έτρωγα με αυτόν ο οποίος είναι ο μεγαλύτερος “μισθός” του κόσμου. Αρχηγός της μεγαλύτερης πολυεθνικής εταιρείας και Άγγλος. Μου λέει λοιπόν “κυρία Αρβελέρ εσείς και εγώ είμαστε οι πιο επιτυχημένοι μετανάστες στη Γαλλία”. Γυρνάω και του λέω “εσείς δεν έχετε καμία αξία”. Μου λέει “πώς;” και του απαντώ “άνδρας και σε ιδιωτική επιχείρηση, εγώ γυναίκα και σε δημόσια”.
με τον δημιουργό του maga.gr, Δρ. Δημήτρη Παπαδημητριάδη




Λέγεται ότι σας προτάθηκε κάποτε η προεδρία της Ελληνικής Δημοκρατίας.
Όλος ο κόσμος το λέει. Ουδέποτε συνέβη αυτό. Κάποτε ανέβηκαν στη Γαλλία Έλληνες δημοσιογράφοι και μου λένε “κυρία Αρβελέρ θα γίνετε Πρόεδρος της Δημοκρατίας;”. Και τους απαντώ “αποκλείεται”. Τότε με ρωτάνε “γιατί;”. Λέω “δεν έχω τα τυπικά προσόντα”. Μου λένε “πώς δεν έχετε τα τυπικά προσόντα; Τόσες ακαδημίες, τόσα διδακτορικά”. Λέω, “βρε παιδί μου δεν έχω κάνει το στρατιωτικό μου”.
Ήταν οι εποχές που ο Μικρούτσικος ήταν υπουργός. Μου λένε “και ο Μικρούτσικος δεν έχει κάνει στρατιωτικό”. Και τότε γυρνάω και τους λέω “μα εγώ μικρούτσικη είμαι;”.
Ουδέποτε λοιπόν μου προτάθηκε κάτι τέτοιο, αλλά το ότι το πιστεύει ο κόσμος είναι καλύτερο από το να μου είχε προταθεί. Μου αρκεί το ότι ο κόσμος θεωρεί ότι θα μπορούσε να ήταν έτσι.


Είναι σκόπιμη η πολιτικοποίηση στο Πανεπιστημίο;
Έτσι όπως γίνεται όχι. Δεν επιτρέπεται. Έπρεπε να υπάρχουν κόμματα πανεπιστημιακά, τα οποία να κάνουν συγκεκριμένες προτάσεις για το πως θέλουν να είναι το πανεπιστήμιο. Εδώ πέρα ακούς μόνο ΠΑΣΟΚ, ΝΔ, ΚΚΕ, ΣΥΡΙΖΑ, κτλ. Και στη Γαλλία έχουμε πολιτικοποιημένα φοιτητικά συνδικάτα, αλλά τα συνθήματά τους είναι αμιγώς πανεπιστημιακά.


Ποια είναι η γνώμη σας για το φοιτητικό άσυλο;

θα τους συλλάβετε και θα τους περάσετε αμέσως από αυτόφωρο
Έβαλα 22 φορές την αστυνομία μέσα στo πανεπιστήμιο. Όταν εγώ έγινα πρόεδρος του πανεπιστημίου, τοιχοκόλλησα παντού ένα χαρτί ότι ήμουν υπεύθυνη για την ακεραιότητα των πραγμάτων και για την ασφάλεια των προσώπων και μόλις κάτι απο αυτά θα μπορούσε να διακυβευθεί θα καλούσα την αστυνομία.
Για παράδειγμα μία φορά όταν ήμουν Πρύτανης, μου τηλεφωνούν από το “Παρίσι 6”, το Πανεπιστήμιο των θετικών επιστημών. Μου λένε κυρία Πρύτανη, είναι στο τάδε μέρος αναρχικοί και σπάνε τους υπολογιστές. Τους λέω πείτε μου ακριβώς το μέρος και κλείστε το τηλέφωνο. Τηλεφωνώ τότε στον αρχηγό της Γαλλικής αστυνομία και του λέω θα πάτε στο τάδε μέρος και θα τους συλλάβετε. Δεν θα τους διώξετε, θα τους συλλάβετε και θα τους περάσετε αμέσως από αυτόφωρο.
Και ακούω από τη άλλη μεριά, “κυρία Αρβελέρ καλά που κρατήσατε την Ελληνική προφορά σας και έτσι ξέρουμε ότι είστε εσείς που μας το ζητάτε και όχι κάποιος άλλος και ξέρουμε ότι αύριο θα μας δώσετε και γραπτά την εντολή σας γιατί οι άνδρες μας δεν θα το έκαναν διαφορετικά”.

Την ώρα που η Ελλάδα βρίσκεται σε κρίση, πολλοί είναι εκείνοι που αισθάνονται ότι οι πνευματικοί της άνθρωποι σιωπούν.


στην Ελλάδα υπάρχει έλλειμμα φερεγγυότητας
Ποιοί είναι οι πνευματικοί άνθρωποι; Ονόματα! Όταν σε αυτό το κράτος τα δύο μεγαλύτερα κόμματα, ψηφίζουν έναν νόμο για το πανεπιστήμιο, και μετά οι ίδιοι καταργούν αυτό τον νόμο. Τι συζητάμε; Τον νόμο “Διαμαντοπούλου”, τον ψηφίσαν και η ΝΔ και το ΠΑΣΟΚ. Ας τον αφήσουν πέντε χρόνια να δουν τι θα προσφέρει και μετά ας το ξανασκεφτούν.
Αλλά όταν βγαίνουν οι ίδιοι οι καθηγητάδες πριν καν εφαρμοστεί και δηλώνουν ότι “αυτόν το νόμο θα τον κάνουμε παλιόχαρτο”, πως θέλεις τα παιδιά να αντιληφθούν κάποια πνευματικότητα. Νομίζω ότι αν εννοείτε ως πνευματικούς ανθρώπους τους πανεπιστημιακούς, αυτοί έχουν απωλέσει κάθε φερεγγυότητα στην Ελλάδα.
Αυτό ακριβώς συμβαίνει στην Ελλάδα. Υπάρχει έλλειμμα φερεγγυότητας. Όλοι θεωρούμε τον εαυτό μας πνευματικό.

με την Ευαγγελία Κακλειδάκη



Ακούγεται βέβαια και ένας Θεοδωράκης σποραδικά. Αλλά ακούγονται μόνο οι ίδιοι άνθρωποι.
Μα τώρα, τι να σου κάνει και ο Θεοδωράκης σήμερα. Ο Θεοδωράκης ο κακομοίρης έχει αρχίσει να λέει διάφορα… Τα έχει βάλει και με τους Εβραίους. Δεν είναι η δουλειά του. Ο Θεοδωράκης είναι να ακούς τις μουσικές του και να νιώθεις τον Ωρωπό. Δεν είναι να τον βάλεις να μιλήσει.

Ασχολείστε με το διαδίκτυο;
Πριν καιρό τα έβαλα όλα κάτω, όταν μου ζήτησε η Ευρώπη να γίνω υπεύθυνη ενός μεγάλου προγράμματος το οποίο λέγονταν “ACRINET”, με αντικείμενο τη διεπιστημονική μελέτη της ευρωπαϊκής ακριτικής παράδοσης, τόσο σε παλιότερες εποχές (στον Μεσαίωνα), όσο και στη σύγχρονη ευρωπαϊκή κοινωνία, όπως ας πούμε ο Διγενής Ακρίτας, ο οποίος είναι και Ρώσικος, και Σλάβικος, είναι και Έλληνας. Μπήκα στο διαδίκτυο για να δω τι θα μου βγάλει για αυτόν. Δεν ήταν τίποτα σωστό. Διγενής Ακρίτας, εστιατόριο, ομάδα ποδοσφαίρου… 

Λέγεται για το διαδίκτυο ότι αποτελεί τον νέο δημόσιο χώρο.
Όχι μόνο. Είναι η νέα ουτοπία. Αλλά τι να τον κάνω αυτόν τον δημόσιο χώρο όταν ο καθένας λέει ό,τι θέλει. 


Η ελευθερία της έκφρασης, το να λέει ο καθένας/μια ό,τι θέλει πρέπει να προστατεύεται;
Και η ελευθερία να λες ό,τι θέλεις εναντίον του άλλου μπορεί να απολαμβάνει προστασίας; Είναι περίεργο πράγμα. Το να πεις ό,τι θέλεις ναι, αλλά δεν θεωρώ το internet φερέγγυο.


Η εκκλησία με το κράτος θα διαχωριστούν ποτέ;

Ο Αλέξιος δήμευσε όλη την περιουσία της Αγίας Σοφιάς
Μια μέρα έτρωγα με τον μακαριστό αρχιεπίσκοπο Χριστόδουλο και του λέω “ακούστε Μακαριότατε, είναι ευκαιρία να χωριστεί η εκκλησία από το κράτος”. Με ρωτάει “γιατί το λέτε αυτό;”. Απαντώ “το λέω γιατί έχετε σχεδόν το 1/3 της Ελλάδας ως περιουσία χωρίς να πληρώνετε όλους τους φόρους που χρειάζονται και επιπλέον παίρνετε από το κράτος τους μισθούς, παρόλες τις κηδείες και τα ευχέλαια. Αν φύγετε τώρα θα μπορείτε να πείτε στο κράτος: αυτά είναι δικά μου. Να τα πάρετε και ας χάσετε τις πέντε πεντάρες του μισθολογίου. Αν περιμένετε, όταν θα γίνει το κτηματολόγιο, δεν έχετε χαρτώα δικαιώματα. Θα γίνουν εξελειμματικές στάσεις”. Εξαλειματικές στάσεις στο Βυζάντιο ήταν αυτές οι στάσεις οι οποίες δεν είχαν χαρτώα δικαιώματα και κληρονόμους και τις έπαιρνε το κράτος. Μου απαντάει ο Χριστόδουλος “για αυτό δεν θα γίνει ποτέ κτηματολόγιο”.

Έχω πει πολλά. Με ρωτήσαν κάποτε όταν είχε κρίση τι έκαναν οι Βυζαντινοί. Ο Αλέξιος δήμευσε όλη την περιουσία της Αγίας Σοφιάς. Αγιά Σοφιά, όχι μοναστηράκια. Και όταν οι Οθωμανοί προέλαυναν προς τη Μακεδονία και ο Μανουήλ Παλαιολόγος ήθελε να κάνει μισθοφορικό στρατό, δήμευσε τα κτήματα του Βατοπεδίου.
Αλήθεια, πώς πήρε πίσω τα κτήματα το Βατοπέδι;

από τους Τούρκους
Από τους Τούρκους βρε παιδιά. Όλη η περιουσία της εκκλησίας σώθηκε χάρις στα Βακούφια, δηλαδή χάρις στα σουλτανικά φιρμάνια που έκαναν για το Ρουμ Μιλιέτ, για τον Οικουμενικό Πατριάρχη.
Οι Τούρκοι το έκαναν αυτό για να έχουν κάποιον να διοικεί τον χριστιανικό πληθυσμό. Βγήκε ως παλιγγενεσία από την εκκλησία. Η εκκλησία καταράστηκε τον Βολταίρο, καταράστηκε τον Ρήγα. Τι συζητάμε τώρα.
Είναι έτοιμη όμως η ελληνική κοινωνία για το διαχωρισμό εκκλησίας – κράτους;
Και τι με νοιάζει; Ή προηγείσαι της κοινωνίας ή όχι. Όταν είσαι πολιτικός πρέπει να είσαι ένα βήμα μπροστά από την κοινωνία, όχι ένα βήμα πίσω. Αν ακούς αποκλειστικά την κοινωνία τότε τι δουλειά κάνεις;

Ξέρετε, ο Μητροπολίτης Πειραιώς εξέδωσε πρόσφατα αυστηρές οδηγίες σεξουαλικής συμπεριφοράς για το ποίμνιό του.

Έχω ένα γαλόνι μεγάλο τώρα, γιατί με βρίζει ο Αμβρόσιος Καλαβρύτων. Το έγραψε ο Νίκος Χατζηνικολάου, ο οποίος γράφει και ό,τι να ‘ναι βέβαια, αλλά προέρχονταν από το blog του Αμβρόσιου. Ότι δηλαδή είμαι χωρίς ήθος, κτλ. Περίμενε να απαντήσω… Λέω όχι. Ας απαντήσουν άλλοι.

Τώρα που συγκυβερνάει η τρόικα εδώ, πώς νιώθετε;

κάθε φορά λέμε εντάξει, έρχονται τα λεφτά, την επόμενη φορά δεν έχει γίνει τίποτα και ξαναρχίζουμε
Δεν κυβερνάει η Τρόικα. Όταν ζητάς λεφτά από κάποιον πρέπει να μπορέσεις να τα επιστρέψεις. Έχουν ανθρώπους τεχνοκράτες που σου λένε, αυτό και αυτό κάνε. Κάνε ό,τι θέλεις.
Δεν διοικεί η τρόικα, αλλά στην τρόικα δεν είναι βλάκες να πιστέψουν αυτά που λες.

Εγώ φοβάμαι ένα πράγμα. Η τρόικα ανεβάζει κάθε φορά τον πήχη. Από τα 11 δις πήγε τώρα στα 18 δις. Κατά τα θέσμια, οι Ευρωπαίοι δεν μπορούν να μας διώξουν, πρέπει να φύγουμε από μόνοι μας. Όταν ανεβάζουν τόσο τον πήχη, η έξοδος της Ελλάδας θα γίνει αυτοβούλως.
Όταν δεν θα της δώσουν άλλα χρήματα, τι θα γίνει; Ούτε μισθοί ούτε τίποτα. Οπότε όλο το τσουνάμι θα πληρωθεί άσχημα, αλλά μία φορά. Ενώ τώρα αυτό που γίνεται με εμάς είναι ότι κάθε φορά λέμε εντάξει, έρχονται τα λεφτά, την επόμενη φορά δεν έχει γίνει τίποτα και ξαναρχίζουμε. Οπότε φοβάμαι, ότι θα το πληρώσουμε μία φορά το τσουνάμι, αλλά τουλάχιστον θα ησυχάσουμε.


Κάποιοι υποστηρίζουν ότι θα ήταν καλύτερα για εμάς να βγει η χώρα από το ευρώ.
Τι θα πει αυτό; Ποιός θα σου φέρει φάρμακα; Ποιός θα σου φέρει βενζίνη. Έχετε καταλάβει ότι η Ελλάδα είναι η πιο ακριβή χώρα της Ευρώπης; Έξω λένε ότι είναι αδύνατο να γίνει κάτι με την Ελλάδα, πρώτα γιατί ο κρατικός μηχανισμός είναι διαλυμένος, αλλά κυρίως γιατί οι πιο διεφθαρμένοι όλων είναι οι ίδιοι οι ελεγκτές των διεφθαρμένων.


Έχετε δηλώσει ότι οι Γάλλοι χρεώνουν στην Ελλάδα ότι εξαιτίας της έχει πληγεί η εικόνα της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Αυτό δεν θα το συγχωρήσουν ποτέ στην Ελλάδα. Στην Ευρώπη τώρα υπάρχει ένα αντιευρωπαϊκό αίσθημα. Αυτό είναι ίσως το χειρότερο πράγμα για το οποίο μας κατηγορούν.


Είστε αισιόδοξη για το μέλλον της Ελλάδας;
Δεν μπορώ να έχω γνώμη για αυτό. Το μέλλον της Ελλάδας εξαρτάται μόνο από τους Έλληνες. Μόνο από τους Έλληνες και επιμένω. Όταν έρχομαι στην Ελλάδα, με πιάνουν οι δημοσιογράφοι και με ρωτούν “κυρία Αρβελέρ, δεν υπάρχουν πια φιλέλληνες;”. Εγώ τους ρωτώ “Έλληνες υπάρχουν;”


Ο Γάλλος συγγραφέας και ποιητής Αλφόνς Μαρί Λουί Ντε Λαμαρτέν υποστήριζε ότι “η ιστορία διδάσκει τα πάντα, ακόμα και το μέλλον”.

Ναι αλλά ο Χέγκελ, από την άλλη, υποστήριζε ότι η ιστορία δεν διδάσκει κανέναν. Λέμε βλακωδώς ότι η ιστορία επαναλαμβάνεται. Δεν υπάρχει πιο μεγάλο ψέμα. Καμία ιστορία δεν επαναλαμβάνεται ποτέ, το πολύ πολύ ψευδίζει. Εγώ υποστηρίζω κάτι πολύ απλό και το λέω στα παιδιά στη Γαλλία και γελάνε ότι “η ιστορία είναι αυτή που κάνει μπορντέλο τη Γεωγραφία”. 


Γίνατε η πρώτη Πρύτανης του πανεπιστημίου της Σορβόνης σε μία εποχή που ήταν άκρως ανδροκρατούμενη. Πώς σας αντιμετώπιζαν οι άνδρες συνάδελφοι σας;

η παιδεία έχει γίνει γυναικοκρατούμενη
Η καλύτερη φίλη μου η οποία ήταν καθηγήτρια και φιλέλληνας, μου είπε “Ελένη δεν θα ψηφίσω εσένα”. Τη ρωτώ “γιατί;” , μου απαντά “είμαστε πολλές γυναίκες”. Ήταν πέντε γυναίκες στους 120 καθηγητές.
Τώρα πλέον η παιδεία έχει γίνει γυναικοκρατούμενη. Τόσο γυναικοκρατούμενη είναι η παιδεία στα δημοτικά σχολειά, που αστειευόμαστε στη Γαλλία “έφτασε ένα παιδάκι και λέει χαρούμενο στον πατέρα του: μπαμπά μπαμπά η δασκάλα μου είναι άνδρας”. 


Γιατί οι γυναίκες δεν μπορούν εύκολα να φτάσουν να διδάσκουν στις ανώτατες βαθμίδες;
Σε όλα τα πανεπιστήμια έχουμε πάνω από το 50% γυναίκες που φτάνουν μέχρι τη βαθμίδα του λέκτορα. Όταν φτάνεις στις επίσημες Καθηγητικές θέσεις, το ποσοστό αυτό μειώνεται στο 5%. Γιατί άντε τα παιδιά, άντε ο άνδρας κτλ., μια γυναίκα καταλήγει να κάνει πέντε δουλειές. Ο άνδρας κάνει μόνο μία.

9.10.12

Γιώργος Προκοπάκης: Ομιλία στο LSE

Ομιλία του Γιώργου Προκοπάκη σε συζήτηση που οργανώθηκε στις 11 Σεπτεμβρίου 2011 στο London School of Economics  με θέμα την Ελληνική κρίση. Το πρώτο μέρος της συζήτησης είχε ως θέμα (α) ποιο θα πρέπει να είναι το μακροπρόθεσμο "όραμα" για την Ελληνική οικονομία και κοινωνία, και (β) τι εμποδίζει την εξέλιξη προς αυτό και ποιοι τρόποι υπάρχουν για να αρθούν τα εμπόδια.


Υπερήφανοι Χορηγοί

Του Γιώργου Αναστασιάδη, αναδημοσιεύθηκε από το Μarketing Week, τεύχος 1396, 24/09/2012, στήλη Brand Forward 


Το ακριβές κόστος χορηγίας των Ολυμπιακών Αγώνων είναι ένα καλά κρυμμένο μυστικό της ΔΟΕ. Αλλά όλοι γνωρίζουν ότι για τους μεγάλους χορηγούς το νούμερο πλέον είναι 9ψήφιο. Χώρια το κόστος της οργάνωσης της χορηγίας και όλων των προωθητικών ενεργειών που τη συνοδεύουν. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε ότι οι μεγάλοι μόνιμοι χορηγοί έχουν ομάδες στελεχών που απασχολούνται σε μόνιμη βάση μόνο με τη συγκεκριμένη χορηγία. Και ήδη από την επόμενη των Αγώνων πιάνουν δουλειά για τους επόμενους Ολυμπιακούς οργανώνοντας την χορηγία σε κάθε επίπεδο: Τοποθέτηση του brand απέναντι στους Ολυμπιακούς Αγώνες και την εκάστοτε διοργάνωση, look of the games, ενεργοποίηση της χορηγίας και μεγιστοποίηση του impact.
Είχα την τύχη στο παρελθόν να συμμετέχω στη στενή ομάδα μεγάλου  διεθνούς χορηγού για την εξέταση όλων των παραπάνω για τη χορηγία του στους Αγώνες της Αθήνας.  Δυόμισι χρόνια δουλειάς, δεκάδες έρευνες, workshops, επαφή με ανθρώπους κι εταιρείες από όλα τα πλάτη κ τα μήκη του πλανήτη, για να προσδιοριστούν όλα τα σημαντικά της χορηγίας. Ο τρόπος που το brand θα τοποθετείτο απέναντι στους συγκεκριμένους αγώνες, ο ρόλος του σε αυτούς, η κληρονομιά που θα άφηνε πίσω της η χορηγία στην Ολυμπιακή Ιδέα, στον Ολυμπισμό, στην κοινωνία, την ελληνική και την ξένη, και βέβαια στο brand.  Και για να αναπτυχθεί η πρόταση και η εικόνα προς τα διαφορα κοινά - πώς θα συνδεόταν η οπτική ταυτότητα του brand με την ταυτότητα των Ολυμπιακών της Αθήνας, ποιοι θα ήταν οι κύριοι τομείς δραστηριοποίησης, ποια θα ήταν η επικοινωνία και ποιες οι εκδηλώσεις και οι προωθητικές ενέργειες;

Θυμάμαι με τη λήξη των αγώνων της Αθήνας, τον τρόπο που η συγκεκριμένη «Ολυμπιακή» ομάδα του brand έφευγε κατευθείαν για το Πεκίνο για να πιάσει δουλειά. Λέγοντας ότι η προσπάθεια εκεί θα ήταν ακόμα μεγαλύτερη λόγω του μεγέθους του εγχειρήματος. Θυμάμαι επίσης μέλη της ίδια ομάδας να συζητούν το 2007 για τους Αγώνες του Λονδίνου, για τη μεγάλη σημασία που τους απέδιδαν και για τον προγραμματισμό  που θα χρειαζόταν. Φανταστείτε λοιπόν την εντύπωση που δημιούργησε στο χώρο το γεγονός ότι στους φετινούς Αγώνες, μια μάρκα headphones, τα Dr Dre's Beats, με πάμφθηνο ambush marketing κατάφερε να γίνει παγκόσμιο θέμα συζήτησης ξεπερνώντας σε impact κάποιους από τους επίσημους χορηγούς. Μπορείτε εύκολα να βρείτε άφθονες αναφορές στο διαδίκτυο για την συγκεκριμένη ιστορία, παρά τις προσπάθειες της ΔΟΕ να τις περιορίσει. Καμιά  φορά η δημιουργικότητα κερδίζει τα μεγάλα budgets. Στην εποχή μας, ακόμα περισσότερο.

Περί Τελετών Έναρξης


Του Γιώργου Αναστασιάδη, αναδημοσιεύθηκε από το Μarketing Week, τεύχος 1395, 12/09/2012, στήλη Brand Forward
Είδα την τελετή έναρξης των Ολυμπιακών Αγώνων του Λονδίνου. Και μετά άρχισα να παρακολουθώ τις αντιδράσεις στα ελληνικά media, παραδοσιακά και social. Η εμμονή πολλών να κάνουν τις συγκρίσεις με την αντίστοιχη της Αθήνας ήταν αναμενόμενη. Αλλά η υπερβολικά αυστηρή κριτική και η προσπάθεια απαξίωσης μου φάνηκε τόσο άκαιρη,  αλλά και τόσο χαρακτηριστικά ελληνική. Το έχω ξαναγράψει άλλωστε. Όσο αισιόδοξοι, γενναιόδωροι, αλληλέγγυοι και φιλόξενοι είμαστε στις καλές περιόδους, άλλο τόσο εγωιστές, χωρίς λόγο εχθρικοί, αμφισβητίες και υπέρμετρα ανταγωνιστικοί γινόμαστε στις κακές περιόδους.  Είναι ζήτημα ελληνικού ταμπεραμέντου,  δεν το λέω εγώ, το λένε επιστημονικές έρευνες.  Και δυστυχώς τα τελευταία χρόνια ζούμε μια μακριά κακή περίοδο.  Ήταν αναμενόμενο λοιπόν να δούμε όλες αυτές τις ανούσιες  επιθέσεις.

Ίσως ως κάτοικοι της πατρίδας των Ολυμπιακών Αγώνων νιώθουμε ότι έχουμε έναν παραπάνω λόγο. Αλλά ό,τι κι αν λέμε εμείς, το πρωταρχικό μέλημα όσων δημιουργούν τις τελετές έναρξης δεν είναι μόνο η προώθηση του Ολυμπιακού Ιδεώδους. Πολύ περισσότερο, είναι η ανάδειξη της χώρας που φιλοξενεί τους Αγώνες, να δοθεί το στίγμα της, να ενισχυθεί το nation brand . Και τελικά αυτό είναι που κάνει τις τελετές έναρξης τόσο ενδιαφέρουσες, για κατοίκους και μη. Από αυτή την άποψη το Λονδίνο τα πήγε εξαιρετικά, τα πήγε περίφημα. Όσα έχουμε στο νου μας για αυτή τη χώρα αποδόθηκαν γλαφυρά εκείνο το βράδυ. Όλα τα ωραία που έχουν συνεισφέρει οι Βρετανοί στο παγκόσμιο χωριό παρέλασαν μπροστά στα μάτια μας. Με το απαράμιλλο Βρετανικό φλέγμα, χιούμορ και αυτοσαρκασμό. Και το ευτύχημα για τους Βρετανούς είναι ότι όλα αυτά αφορούσαν τους τελευταίους αιώνες, και ακόμα περισσότερο τις τελευταίες δεκαετίες. Άρα τα γνώριζαν, τα ένιωθαν, μπορούσαν εύκολα να ταυτιστούν.  Για αυτό το λόγο άλλωστε το Brand UK είναι τόσο ισχυρό.

Αντίθετα, η τελετή έναρξης των αγώνων της Αθήνας, μια καταπληκτική τελετή που δύσκολα θα υπάρξει όμοιά της στο μέλλον, αφορούσε περισσότερο το ωραίο όραμα της Οργανωτικής Επιτροπής του 2004 και του Δημήτρη Παπαϊωάννου για το ποια είναι, ή ποια θα έπρεπε να είναι η Ελλάδα, και πολύ λιγότερο αυτό που έχει κατασταλάξει μεταξύ των κατοίκων της χώρας. Ζήλεψα τη σαφήνεια και την καθαρότητα με την οποία οι Βρετανοί μπορούν να ορίσουν το nation brand τους. Και ελπίζω να έρθει η στιγμή που θα διαπιστώσω ότι κι εμείς καταφέραμε ως λαός  να ορίσουμε με την ίδια ευκρίνεια το δικό μας, βαθύτερο και πλουσιότερο, εθνικό brand. Ώστε να το μοιραζόμαστε μεταξύ μας και κατόπιν με τον υπόλοιπο κόσμο.

20.9.12

Η αβάσταχτη ελαφρότητα των λευκών συσκευασιών


Του Γιώργου Αναστασιάδη, αναδημοσιεύθηκε από το Μarketing Week, τεύχος 1364, 1/12/2011, στήλη Brand Forward 

Τα τελευταία χρόνια παρακολουθούμε ένα ελληνικό παράδοξο. Για κάποιον δυσεξήγητο  λόγο αρκετοί marketers πείθονται να κάνουν τα brands τους να μοιάζουν με καλοφτιαγμένα own labels.
Να υπενθυμίσω εδώ τα περί σχεδιασμού κλασσικών own label συσκευασιών: Πέρα από την ανάγκη τους να μπορούν να δημιουργηθούν γρήγορα, εύκολα και φθηνά για μεγάλο πλήθος προϊόντων, οι own label συσκευασίες στοχεύουν στο να γίνεται το περιεχόμενο τους εύκολα αντιληπτό  από τους πολλούς, διαφορετικών προφίλ, πελάτες του καταστήματος. Το είδος και η αποδεκτή ποιότητά του, συνδυασμένα με οικονομία και πρακτικότητα. Ζητούμενο δεν είναι η δημιουργία brand equity για το προϊόν αλλά η εκμετάλλευση του brand equity του καταστήματος. Γι’ αυτό και όταν αυτό δεν φτάνει, δημιουργούνται νέα brands και όχι own labels όταν π.χ.  πρόκειται για discount super markets ή δημιουργία σειρών προϊόντων ανώτερης ποιότητας ή επιλεγμένης καταγωγής.

Με βάση τα παραπάνω, γίνεται κατανοητό γιατί οι συσκευασίες own label είναι τόσο απλές, στα όρια του απλοϊκού, με ξεκάθαρη δομή, την περιγραφή του προϊόντος γραμμένη ευανάγνωστα σε κεντρικό σημείο και  το λογότυπο του καταστήματος ως endorsement brand της περιγραφής. Και συχνά με μια περιγραφική προϊοντική φωτογραφία ή εικονογράφηση.

Έτσι δημιουργεί απορία το γεγονός ότι κάποιοι αποδέχονται οικειοθελώς τα brands τους να μοιάζουν με own labels παραδίδοντας κάποια από τα πιο σημαντικά όπλα τους. Θυσιάζουν το διακριτό χρώμα για χάρη του λευκού και το διακριτό λογότυπο για χάρη μιας γραμματοσειράς. Και δεν μιλώ για brands που στοχεύουν σε niche markets αλλά για αυτά που έχουν ανάγκη μέσα στο clutter του super market να τονίσουν την διαφορετικότητά, την υπόσχεση και τα προτερήματά τους. Τρόφιμα και ποτά κρύβουν τη γεύση, τη φρεσκάδα ή την παράδοσή τους, παραδοσιακά προϊόντα την αλήθεια της καταγωγής τους, χημικά προϊόντα την αποτελεσματικότητά τους, καλλυντικά τον αισθησιασμό τους. Και γίνονται με τη σειρά τους εύκολα θύματα αντιγραφής.
Τέτοιες ταυτότητες μειώνουν το equity του brand και συνήθως αποδεικνύονται εφήμερες. Μετά από μια πιθανή αρχική δοκιμή από τον καταναλωτή λόγω “modernity”, καταλήγουν, στην καλύτερη περίπτωση, να εξαφανίζονται μέσα στις σελίδες κάποιου design magazine. Ας θυμόμαστε ότι στο branding δεν χωρούν σχεδιαστικές «μανιέρες» και αυτοματισμοί,  ούτε αντιγραφές own label προϊόντων του Selfridges και του Waitrose. Κάθε brand έχει την δική του ψυχή, τοποθέτηση, μοναδική αλήθεια. Μια αποτελεσματική ταυτότητα,  δεν μπορεί να δημιουργείται σε ένα βράδυ ούτε να κοστολογείται ως ένα καλό food-styling με τη συνοδεία μιας κατάλληλης γραμματοσειράς. Εκτός αν τα διατηρήσιμα αποτελέσματα πωλήσεων δεν είναι ζητούμενο…